اریک نیوا (روزنامه نگار ورزشی سویدی):
نه، شاید این روزها هر روز چیز جدیدی یاد نگیریم، اما همچنان درس‌هایی در برنامه درسی باقی مانده که در آنها ورزش فوتبال با دنیای اطرافش هم‌پیوند می‌شود.
چند هفته پیش در استکهلم تاکسی گرفتم. راننده می‌خواست درباره فوتبال صحبت کند و معلوم شد که اهل آذربایجان است.
– "آهان، طرفدار نفتچی باکو هستی؟" سعی کردم بپرسم و به تیمی اشاره کردم که فکر می‌کردم بزرگترین و محبوب‌ترین باشگاه آذربایجان است.
اما اینطور نبود – و خیلی سریع فهمیدم که چقدر کم درباره آذربایجان و فوتبالی که در آنجا بازی می‌شود، می‌دانم.
ظاهراً اقلیت کمی از آذربایجانی‌ها در جمهوری مستقل آذربایجان [در شمال ارس] زندگی می‌کنند. تعداد بسیار بیشتری در مناطقی زندگی می‌کنند که رسماً شمال‌غربی ایران است، اما [برخی] آذربایجانی‌ها خود به آن منطقه، "آذربایجان جنوبی" می‌گویند.
در آنجا باشگاه فوتبال تراکتور سازی وجود دارد، نهادی که برای حدود 25 میلیون آذربایجانی در ایران به مثابه تیم ملی است. آنها خودشان دوست دارند این باشگاه را با بارسلونا مقایسه کنند و به نقش بارسا برای ملت کاتالان در زمان فرانکو اشاره می‌کنند.
بسیاری از آذربایجانی‌های ایران احساس می‌کنند که توسط رژیم تهران به شدت مورد تبعیض قرار گرفته‌اند. فرهنگ آنها به تدریج به حاشیه رانده می‌شود و زبانشان در مدارس تدریس نمی‌شود. در عوض، این در ورزشگاه خانگی تراکتورسازی در تبریز است که مردم سرودهای استقلال‌طلبانه به زبان آذربایجانی می‌خوانند. اینجا جایی است که آنها علیه خشکانیدن بزرگترین دریاچه منطقه اعتراض می‌کنند و حتی بنرهایی آویزان می‌کنند که اعلام می‌کنند: "آذربایجان جنوبی ایران نیست."
طبیعتاً این موضوع در ایران بی‌توجه نمانده است، جایی که همسایه‌ها و نیروهای امنیتی می‌دانند که چه برنامه‌های تلویزیونی تماشا می‌کنید و چه سایت‌هایی را در اینترنت مرور می‌کنید. امروزه تقریباً هر مسابقه بین تراکتور سازی و تیم‌های بزرگ تهران به درگیری میان هواداران سیاسی تراکتور و نیروهای شبه‌نظامی وفادار به رژیم تبدیل می‌شود.
چندین هوادار در این درگیری‌ها جان خود را از دست داده‌اند و ده‌ها نفر زندانی شده‌اند. آخرین بار در ماه دسامبر، زمانی که تیمشان در مقابل پرسپولیس در ورزشگاه آزادی تهران بازی می‌کرد، صدها هوادار تراکتور بالاتنه خود را برهنه کردند تا علیه عدم کمک به زلزله‌زدگان منطقه اعتراض کنند. این نمایش نارضایتی از رژیم، آغاز یک سری ناآرامی‌های شدید بود که از خونین‌ترین ناآرامی‌ها تا به امروز محسوب می‌شود.
فردا زمان بازی برگشت است. تراکتور سازی در بالاترین لیگ ایران از میهمان پرقدرت پرسپولیس [تهران] پذیرایی می‌کند. حدود 75 هزار نفر به استادیومیادگار امام در تبریز خواهند آمد.
آنها به زبان مادری خود فریاد خواهند زدکه "تو افتخار کشور ما هستی، قهرمان ملت آذربایجانی"، تراکتور سازی باشگاهی بسیار بزرگ است، با معنایی حتی بزرگتر. اکنون آنها برای کسب سهمیه مستقیم لیگ قهرمانان آسیا و همچنین برای خودمختاری بیشتر برای منطقه و ملت خود بازی می‌کنند.
من واقعاً از شما نمی‌خواهم که آن بازی را تماشا کنید، اما فکر کردم جالب است بدانید که چنین بازی‌ای در حال برگزاری است.
خودم حتی نمی‌دانستم که این باشگاه وجود دارد، چه برسد به اینکه بدانم چه چیزی را نمایندگی می‌کند. واقعاً احساس می‌کنم که از یادگیری این موضوع سپاسگزارم.