دموکراسی در هند، به جای توسل به تاریخ مشترک، زبان واحد و انکار تفاوت فرهنگی، بر پایه باور به کثرتگرایی استوار است. کافی است حقوق زبانی مردمان مختلف در قانون اساسی هند را مورد بررسی قرار دهیم تا متوجه کثرت گرایی در آن کشور بشویم.
اصل ۲۹
بند۱) هر بخش از شهروندان ساکن در قلمرو هند که زبان، رسم الخط یا فرهنگی مجزا دارند، حق صیانت از زبان یا رسم الخط خود و عدم تغییر در آن را خواهند داشت.
اصل ۳۰
بند۱) تمامی اقلیتهای زبانی یا مذهبی حق تاسیس و مدیریت موسسات آموزشی منتخب خود را خواهند داشت.
بند۲) هنگام تخصیص کمکهای دولتی به موسسات آموزشی، نبایستی هیچگونه تبعیضی بر مبنای اینکه موسسه توسط کدام اقلیت زبانی یا مذهبی اداره میشود، صورت گیرد.
اصل ۳۴۵
با توجه به مقررات اصل ۳۴۶ و ۳۴۷، قوه مقننه هر ایالت میتواند طبق قانون یک یا تعداد بیشتری از زبانهای رایج در آن ایالت یا هندی را برای تمام یا بخشی از امور رسمی آن ایالت، به عنوان زبان رسمی اتخاذ کند.
اصل ۳۵۰
هر شخصی حق دارد اظهارات خود را در مقابل مقامات هر ایالت یا مقامات کشور، به هریک از زبانهای رایج در آن ایالت یا کشور ارائه کند.
بند۱) تلاش هر ایالت یا هر مقام محلی در ایالت بایستی این باشد که تسهیلات کافی برای آموزش به زبان مادری در مراحل ابتدایی جهت کودکان متعلق به گروههای اقلیت زبانی فراهم باشد. همچنین رییس جمهور میتواند جهت تضمین ارائه چنین تسهیلاتی، دستوراتی را به هر ایالت صادر کند.
لازم به توضیح است که دولت هند از سال ۱۹۶۸ در اکثر ایالات این کشور نظام آموزشی سهزبانه را اجرا میکند که طبق آن دانشآموزان ساکن ایالات هندیزبان موطفند در طول دوران تحصیل انگلیسی، هندی و یکی از زبانهای رایج در هند (ترجیحا یکی از زبانهای جنوبی) را بیاموزند و دانشآموزان ساکن ایالات غیر هندیزبان در طول دوران تحصیل موظف به یادگیری زبانایالتی، هندی و انگلیسی هستند.
به موجب قانون اساسی هند، ۲۲ زبان بعنوان زبانهای رسمی در ایالتهای هند شناخته شدهاند که عبارتند از:
۱. زبان هندی
۲. زبان اردو
۳. زبان آسامی
۴. زبان اوریه
۵. زبان بنگالی
۶. زبان بودو
۷. زبان پنجابی
۸. زبان تلگو
۹. زبان تامیلی
۱۰. زبان دوگری
۱۱. زبان سانتالی
۱۲. زبان سانسکریت
۱۳. زبان سندی
۱۴. زبان گجراتی
۱۵. زبان کنکانی
۱۶. زبان کشمیری
۱۷. زبان کانارا
۱۸. زبان مالایالم
۱۹. زبان میتهیلی
۲۰. زبان مایتیلی
۲۱. زبان مرآتی
۲۲. زبان نپالی