ایران توپلومو پروبلم‌لری و اونلارین حل یوللاری‌نین اساسلاری حاقدا
آذربایجان دموکراسی طرفدارلارینین بیانیّه‌سی
07/09/1401
آذربایجانین بیر قروپ دموکراسی طرفدارلاری اولا‌راق اؤلکه‌نین هرطرفلی گلیشیمی اوچون آشاغیداکی مانعه‌لری و پروبلملرین حل ائدیلمه‌سینی ضروری حساب ائدیر و بو حل ائدیلمه‌‌نی بین¬الملل استانداردلارا و بیرلشمیش ملتلر تشکیلاتی و یونسکونون تصدیق ائتدیگی کونوانسیون و سؤزلشمه‌لره اوجمله‌دن:
انسان حقلری و دیل حقلری، ملّی، دینی و لینگویستیک آزینلیقلارا منسوب انسانلارین حقوقو اعلامیّه‌لرینه، مدنی-سیاسی حقوق، اقتصادی، سوسیال و کولتورل حقوق میثاقلاری، قادینلارا قارشی هر هانسی آیری-سئچکیلیگین آرا‌دان قالدیریلماسی میثاقی، هر هانسی عرقی آیری-سئچکیلیگین آرا‌دان قالدیریلماسی، اوشاق حقوقو، دنیا کولتورل و دوغال ارثی، تعلیم-تربیه‌ده آیری-سئچکی‌لیگه یول وئریلمه¬مه‌سی و چئوره‌نین قورونماسی میثاق و کنوانسیونلارا استنادا ترتیب و تدوین ائدیلمه‌لی و حیاتا کئچیریلمه‌لیدیر.
1- استبداد مسئله‌سی و اونون یئنیدن تؤره‌دیلمه‌سی
"دموکراسی"یه کئچمه‌نین ضرورتی، وطنداشلارین فردی و جمعی حقوق و آزادلیقلارینین قورونماسی، حقیقی آنلامدا اوچ قوّه‌‌نین آیریلیغی و مستقل‌لیگی‌نین، بیان آزادلیغی و بیلگیلرین (اینفورماسیونون) سربست آخیشی وآزاد سئچکی‌لرین ساغلانماسی، خلقین رفراندوم حقوقونون تانینماسی و اونون اؤلکه اداره‌سینده مشارکتی‌نین تامین ائدیلمه‌سی، هابئله محکمه‌لرین شفّافلیغی، حزبلر و سندیکالار و عمومی مئدیانین آزادلیغی‌نین تأمین ائدیلمه‌سی.
2- قادین مسئله‌سی
الف: قادین و کیشی حقوقلاری‌نین تام برابرلیگی‌نین تأمین ائدیلمه‌سی، اونلارا قارشی تضییق، آیری-سئچکی‌لیک، آشاغیلاما و زوراکیلیغین بوتون تظاهرلرینین آرا‌دان قالدیریلماسی، قادینلارین اجتماعی گلیشیمده آکتیو رولونون قبول ائدیلمه‌سی، اؤلکه‌نین سوسیال، اقتصادی، اداری، سیاسی ساحه‌لرینده یوکسک مرتبه‌لرده چالیشما و مدیریت ائتمه‌لرینه قارشی دوران کولتورل و قانونی آتاارکیل (مردسالار) مانعه‌لرین آرا‌دان قالدیریلماسی.
ب: ایچ-ایچه کئچمیش هر نوع (عرق، دیل، صنف و یاش) آیری-سئچکی‌لیگینه معروض قالان و اونلارین مرکّب تأثیراتیندان ایکی قات اذیّت چکن قادینلارا خصوصی دقّت یئتیریلمه‌لی. کئچمیش اون-ایل‌لیکلرده اونلارا ائدیلن سوسیال-سیاسی، اقتصادی، قانونی تضییقات و تضییعاتدان خلاص اولماق اوچون مثبت آیری-سئچکیلیگین تطبیق ائدیلمه‌سی.
3- کولتورل توپلولوقلار و ملیّت‌لر مسئله‌سی
الف: ایران بوتون ایرانلیلارا عایددیر، بو اوزدن ده ایرانین بوتون کولتورل توپلوملاری و ملّتلری برابر حقوقا ییه¬لنمه‌لیدیر. هر کسین دیلی و کولتورو عدالتلی شکیلده قورونما‌لیدیر. آنا دیلینی اؤیرنمک و آنا دیلینده تحصیل آلماق بوتون انسانلارین دوغال حقی‌دیر.
ب: اؤلکه‌نین اداری و سیاسی قورولوشوندا مرکزیتچی سیستمدن آیریلیب، مختلف ایالتلردن اولوشان دموکراتیک فدرالیسم سیستمینه کؤکلو تغییراتین لازملیگی. بو اؤنملی تحول ایالت مجلس‌لرینین و یئرلی سیاسی-اداری قورولوشلارین یارادیلماسی، بوتون اقتصادی و کولتورل آیری-سئچکی‌لیکلرین آرا‌دان قالدیریلماسی، اؤلکه‌نین ماکرو ایشلرینین اداره ائدیلمه‌سینده ملیّت‌لرین جلب ائدیلمه‌سی ایله حیاتا کئچیریله بیلر.
4- مرکز- چئوره (حاشیه) اوچورومو
محروم منطقه‌لرین خیرینه مثبت آیری-سئچکیلیگین تطبیقی ایله محروم بؤلگه‌لردن هر هانسی آیری-سئچکیلیگین آرا‌دان قالدیریلماسی، هابئله همین بؤلگه‌لرده سرمایه یاتیریملاری و آلت‌یاپی (زیرساخت) گلیشیمی‌نین ضروری‌لیگی.
5- چئوره بحرانی
الف: چئوره‌نین دیرچلدیب، قورونماسی ، هابئله تخریبی‌نین دایاندیریلماسی، طبیعی قایناقلارین چیرکلنمه‌سی، گؤللرین، باتاقلیقلارین قوروماسی، تورپاق اروزیونو، چؤللشمه، یئرآلتی سولارین آشاغی دوشمه‌سی و دوزلرین چؤکمه‌سی ایله مبارزه کی (اقلیم دگیشیک‌لیگی‌نین گلوبال سببیندن باشقا)، هم ده اساساً بالانس¬سیز گلیشیم سیاستی‌‌نین حیاتا کئچیریلمه‌سی و اها‌لی سایی‌نین حسابسیزآرتیب و غیرمتعادل یاییلماسی‌یلا علاقه‌داردیر.
ب: ایراندا ان اؤنملی چئوره بحرانی، سو بحرانی اولدوغونا باخاراق و بونون فرقلی سو حوزه‌لرینده یاشایان انسانلارین اقلیمی مهاجرتلرینه و سو اوستونده چکیش-برکیشلرینی نظرده توتاراق، ماکرو پلانلاشمادا سو بحرانی‌نین حلّینه اوستونلوک وئریلمه‌لیدیر.
6- گنجلیک پروبلم‌لری و نسیل‌لر آراسی اوچوروم
اجتماعی ساحه‌لر‌ده گنجلرین موقعیّتینه دقت یئترمک، معیّن بیر یاشام طرزینی تحمیل ائتمک مقصدی‌یله هر نوع مداخله‌چی سیاستدن اوزاق دورماق، گنجلرین گوونجینی ساغلایاراق، یاشاما اومیدلرینی آرتیرماق، تعلیم-تربیه سیستمینده کؤکلو اصلاحاتی یئرینه یئتیریب، بو سیستمده عدالته آیاق دیرمک، عسکرلیک خدمتینی یئنیدن گؤزدن کئچیرمک و گنجلرین یئته‌نکلرینی گلیشدیرمک مقصدی‌یله لازملی سرمایه یاتیرماق.
7- اقتصادی بحران و صنفی اوچوروم
الف: علمی اصولا دایاناراق توسعه‌محور بیر اقتصادیاتا چاتماق اوچون اؤلکه‌نین رانت و نفت تمل‌لی اقنصادی سیستمینده کؤکلو دییشیکلرین ضروری‌لیگی.
بوتون ملّی ظرفیتلردن یارارلاناراق عمومی خلاقیتلری و ایش صاحبلرینین ابتکارلارینی تشویق ائتمک و خارجی سرمایه‌لری جذب ائدیب، داخلی سرمایه‌نی گوجلندیریب، ایشسیزلیگی آزالتماقلا اقتصادی ثباتا زمین یاراتماق.
ب: استخدام و اقتصادی فرصتلرده رانت، اداری فساد و هر نوع آیری‌سئچکیلیگه قارشی مبارزه یولو ایله اکثریت خلقین آرزوسو اولان اجتماعی عدالتین ساغلانماسی.
حساس وضعیتده‌کی معاشلا ایشله‌ین (ایشچیلر، چالیشانلار (کارمندلر) و امکلی‌لر(بازنشسته‌لر)) اوچون توَرّمون تاثیرینی تمامی‌یله تلافی ائدیلمه‌سی و گئجه‌قوندولارین (حاشیه‌نشینلرین) یوخسوللوغونا قارشی سیاستلرین حیاتا کئچیریلمه‌سی، ایشچیلری شرکتلرین سهامیندا و او سهامین منفعتینده شریک اولونماسی، ساغلیق بودجه‌‌سینه جدّی اؤنم وئریلمه‌سی و ساغلیق خدمتلریندن فایدالانماغی هامی اوچون آسانلاشدیرماق.
8- دینی و ایدئولوژی آیری-سئچکی‌لیک
مختلف دین، مذهب و فرقه‌لره اینانانلارین برابرلیگی‌نین تأمین ائدیلمه ضرورتی ، دینی مراسم و آیین‌لرین کئچیریلمه‌سی آزادلیغی، دین قورومونون ، حکومت قوروموندان آیریلماسی، دینی و ایدئولوژیک اویغولامالارا باغلی هر هانسی آیری-سئچکیلیگین آرا‌دان قالدیریلماسینی ساغلاماق.
9- بین¬الملل گرگین‌لیکلر
اؤلکه‌نین خارجی علاقه‌لرده گرگینلیگین آزالدیلماسی یولویلا ، صلحون و ثابیتلیگین تأمین ائدیلمه‌سی، قونشو، بؤلگه اؤلکه‌لری و دونیا توپلومویلا دوستجاسینا علاقه یاراتماق.
خارجی سیاستی گؤونلیک، رفاه و آزادلیغی تأمین ائدن ملی منافعه دایاناراق تنظیم ائتمک و اؤلکه مالی قایناقلارینین سلاحلانما مسابقه‌سینده تلف ائدیلمه‌سینه یول آچان توسعه‌طلبانه میلیتاریزمدن چکینمک.
***
اینانیریق کی یو مسئله‌لری گؤرمزدن گلمک یوکسک تحصیل آلمیش شخصلر، سئچکینلر و ایش یارادانلار باشدا اولماقلا میلیونلارجا وطنداشین ناراضیلیگی و مهاجرتینه، هابئله سرمایه‌نین قاچیشینا و بؤیوک اجتماعی بحرانلارین یارانماسینا سبب اولموشدور. بو بحرانلار اؤلکه‌نی بؤیوک اعتراض نمایشلرینه گتیریب چیخارمیشدیر. بئله‌لیکله گئت-گئده خلق ایله حاکملر آراسینداکی اوچوروم داها دا درینلشمیشدیر.
اینانیریق کی، اؤلکه‌نین سیاسی افق‌وندا رول آلا بیله‌جک صداقتلی و خلقی قوّه‌لر گرک یوخاریدا قید اولونان سورونلار و مسئله‌لرین درک ائدیلمه‌سی استقامتینده آددیم آتیب، اؤز سیاست و یاناشمالارینی همین مسئله‌لرین حلینه یؤنلتسینلر.
بیز بیر قروپ آذربایجان دموکراسی طرفدارلاری کیمی عزیز وطنداشلاریمیزدان یوخاریدا قید اولونان محورلر اساسیندا بیرلشمگه چاغیرماقلا برابر، همین محورلر اساسیندا خصوصیله ایران اتنیک قرو‌پلاری و ملیتلری‌یله علاقه‌دار، ائله‌جه ده آذربایجانا اؤزل مسئله‌لر اسایندا هر نوع فیکیر مبادله‌سی و ایش‌بیرلیگی آپارماغا حاضر اولدوغوموزو بیلدیریریک.
1-ابراهیم شندآبادی 2-ابوالفضل حیدری3-ابوالفضل فرزانه4-احد کسگین تبریزی5-آرش ترکمانی6-آرش جهان بخش7-اسد قربانی8-اسکندرقادری9-اصغر اسدی 10-اعظم حضرتی11-اکبر نجفلو12-امیر پور موسی13-امیر قمی 14-امیر مختارزاده ماکویی15-امین رضا خلیلیان16-امین وندنوروز17-اولدوز چرندابی18-آیدین خلفی زنگیر19-آیدین هاشمی20-ایوب شریفی21-ایوز صفری22-بابک چوبدار23-بابک فصیحی24-بابک مددی25-بهروز آراز26-بهنام شیخی سامانلو27-بهنام ناصریان28-پرستو رهنما 29-پرویز رضا بگلو30-پرویز محمدی31-پرویز ناطق32-پریوش دلیر33-تهمینه غلامی4-توفیق مرتضی پور35-جعفر کیوانچهر36-جلال چاوشیان تبریزی37-جواد بابازاده38-حامد امینی39-حامد مسعودی40-حبیب یزدانی41-حجت سرخ‌مرد42-حسن ارک 43-حسن راشدی44-حسن فیضی45-حسین احمدزاده هرگلی46-حمید قره باغی زاده47-حمید شافعی48-خداویردی کریمی نژاد49-داوود کهنمویی50-دکتر جلیل شربیانلو51-ذکیه ذوالفقاری52-رحیم فرشچی53-رستم رسولی ساعی54-رشید دانشجویی55-رضا حاجی‌زاده56-رضا بابازاده57-رضا بشارتی58-رضا داغستانی59-رضا رواندوست60-رضا صدر61-رقیه ملک‌کندی62-روح الله رحیم پور63-زهره طاهری 64-زینب کبیری 65-سعید چلبیانی66-سعید دژم پور67-سعید زمهریرلو68-سعید متین پور69-سعید موغانلی70-سلمان سرخ‌مرد71-سمانه رضایی72-سمیه محمدی73-سولماز خانکیشی‌زاده74-سولماز نوری75-سید کاظم موسوی76-شوکت ابراهیمی 77-صالح عدل78-صالح گرامی فر79-صفر ولیزاده80-صفیه باقری81-صمد صباغ82-طاهر حسین زاده هنویی83-طاهر نقوی84-عادل شاهوردی 85-عادل عباس زاده86-عباد رافتی گرگری87-عباس پوراظهری88-عبدالعزیز عظیمی قدیم89-عسگر قره خانی90-علمشاه بدرخانی91-علی خلیلی92-علی محمدی 93-علی نوری94-علیرضا چاوشیان تبریزی95-علیرضا صرافی96-علیرضا یقینی97-عیسی نظری98-غلامعلی حسینقلی زاده 99-فتانه فرشچی100-فخرالدین شکوری 101-فرخ غلامی102-فرناز حقگو103-فرهاد عبدالهی104-فریده جلفایی105-فریده سادات علی‌نژاد تولون106-قادر ابراهیمی 107-قربان جلالی سردرود108-قیزبس خدابنده‌لو109-کاظم هاشمزاده110-کمال ناطق111-گلسا خلیل وند 112-گۆنش پیرهادی113-اللهوردی عظیمی114-لیلا حیدری115-لیلا موتاب116-لیلی بهزاد117-مازیار تبریزی118-مجتبی رزمی119-مجید یعقوب زاده 120-محمد ایمانی121-محمد پورحسن122-محمد خندان123-محمد طهماسب پور124-محمد عباسپور125-محمد محمدی126-محمد محمدی 127-محمد میاردانلی128-محمدتقی ابراهیمی آذر129-محمدرضا جدیری130-محمود آقایی 131-مرتضی خانی132-مرتضی نورمحمدی133-مرضیه تابان134-مسعود حاجی‌علیلو یوشانلویی135-مسعود دسمالچی136-مسعود روغنی137-مسعود صدر138-مصطفی حاج علیزاده139-مقصود قراملکی 140-منصور حیدری141-مهرنوش احمدزاده142-مهریار رزمی 143-مهناز اسلامی 144-میر محمود یکانی145-میراسماعیل یزدانی 146-میرحبیب برقی147-میکائیل قلیپور148-نادر ابراهیمی 149-نازی مهدیان150-نازیلا هاشمی151-ندا پیرایش152-نسرین صارمی153-نسرین فردوس154-نگار مقدم155-نگار نوروزی156-هادی سودبر157-هاشیم اسماعیلی158-هدیه باقری159-وحید شیخ بگلو160-وحید منادی161-ودود پیری162-یاسین فرید میدانلار163-یاشار کمالی164-یعقوب طالبی165-یوسف حضرتی166-یوسف نمکی